ترمز رشد اقتصادی آسیای مرکزی برید

به‌گزارش پایگاه خبری تحلیلی اقتصاد بازرگانی؛ ارزیابی‌های نشان می‌دهد بــا وجــود آشفتگی‌های ژئوپلیتیــک جهانــی، رشــد اقتصــادی کشــورهای آســیای مرکــزی در پــی افزایــش توجــه بـه ایـن منطقـه و افزایـش مشـارکت بـا سـایر کشـورها، افزایش‌یافته اسـت. امـری کـه بـرای تمامـی کشـورهای آسـیای مرکـزی، به‌ویژه قزاقسـتان مزایـای فراوانـی بـه همـراه خواهـد داشـت.

از سوی دیگر رونـد گسـترش تعامـل این منطقه بـا سـایر کشـورها در سـال 2023 نیـز تـداوم داشـته اسـت؛ به‌نحوی‌که سـران کشـورهای آسـیای مرکـزی در نشسـتی کـه در چیـن و در مـاه مـی شـرکت کردنـد؛ اولویت‌های خـود در مشـارکت بـا اتحادیـه اروپـا را تشـریح و در مـاه جـوالی همـکاری خـود بـا کشـورهای خلیج‌فارس را تقویـت کردنـد. نکتـه حائـز اهمیـت آنکـه قزاقسـتان نقـش اصلـی را در تقویـت ایـن تحولات ایفـا کـرده اسـت.

براساس گزارش مرکز پژوهش‌های اتاق ایران، نکته قابل‌توجه در رشد اقتصادی آسیای مرکزی به تغییـر جریان‌های تجـاری و لجسـتیکی، منطقـه آسـیای مرکـزی باز می گردد که مورد توجه بسـیاری از کشـورها قـرار گرفتـه اسـت. علـت اصلـی آن هم برخـورداری از موقعیـت جغرافیایـی مناسـب آن اسـت کـه به‌عنوان هــاب حمل‌ونقل راهبردی بیــن روســیه و چیــن عمــل می‌کند. مسـیرهای کلیـدی، از جملـه کریدورهـای (ترانس‌خزر) و (شـمال - جنـوب) کـه از مزایـای زمانـی و هزینه‌های قابل‌توجهی برخـوردار هسـتند، از منطقـه آسـیای مرکـزی عبـور می‌کنند. آسـیای مرکـزی کـه از نظـر راهبردی بیـن اروپـا و آسـیا واقـع شـده و از پتانسـیل عظیمـی در زمینـه تجـارت و توسـعه اقتصـادی برخـوردار اسـت. در همیــن راســتا مطالعه‌ای کــه توســط کمیســیون اروپــا و بانــک اروپایــی بازســازی و توســعه (EBRD) انجــام شــده، نشان می‌دهد کــه به‌منظور فعال‌کردن پتانســیل حمل‌ونقل آســیای مرکــزی و تقویــت اتصـال منطقه‌ای، تقویـت شـبکه مرکـزی ترانس‌خزر (CTCN) یـک ضـرورت اسـت.

براساس این گزارش، اتحادیـه اروپـا به‌منظور شکل‌دهی بــه آینــده حمل‌ونقل منطقــه آســیای مرکــزی، ارائــه کمک‌های فنــی، ظرفیت‌سازی و فرصت‌های مالـی بـرای بازسـازی زیرساخت‌ها و همچنیـن تقویـت راهکارهـای حمل‌ونقل پایـدار، ارتقـای پیشـرفت اقتصـادی و همکاری‌های منطقه‌ای، نقــش مهمــی ایفــا می‌کند. برخــی از کارشناســان، علــت افزایــش توجــه بــه آســیای مرکــزی را ناشــی از رشــد اقتصــادی پایــدار آن در میــان آشفتگی‌های ژئوپلیتیــک موجــود می‌دانند. در همیــن راســتا، رشــد تجــارت درون منطقه‌ای کشــورهای آســیای مرکــزی طــی دو دهــه اخیــر، بــا یــک جهــش روبــرو بــوده و منجــر بــه رشــد تولیــد ناخالــص داخلــی سالانه 6.2 درصــدی شــده اســت. قزاقسـتان از سـال 2000 تعاملات منطقه‌ای و بین‌منطقه‌ای را فعالانه آغـاز کـرده اسـت، به ‌نحوی‌که در حـال حاضـر ایـن کشـور به‌تنهایی، 80 درصـد از کل حجـم تجـارت متقابـل منطقـه را بـه خـود اختصـاص داده اسـت. در همیـن راسـتا، حجـم تجـارت قزاقسـتان بـا ازبکسـتان در سـال 2022 بـه حـدود 5 میلیـارد دلار افزایش‌یافته و برنامه‌ریزی‌هایی به‌منظور ارتقــای آن در میان‌مدت بــه 10 میلیــارد دلار انجــام شــده اســت. علاوه بــر ایــن، حجـم تجـارت میـان قزاقسـتان و قرقیزسـتان، بـه 2 میلیـارد دلار رسـیده است.

 عامـل مهـم دیگـر در رشـد اقتصـادی آسـیای مرکـزی، بـازار روبه‌رشد منطقـه اسـت؛ در طـول دو دهـه گذشـته، جمعیـت آسـیای مرکـزی بـا رشـد 40 درصـدی، بـه 80 میلیـون نفـر رسـیده اسـت کـه همـراه بـا بهبـود شاخصه‌ای کلان اقتصـادی بـوده اسـت. نکتـه مهـم دیگـر، وجـود پلتفرم‌های گفتگـوی سـازنده در منطقـه آسـیای مرکـزی اسـت کـه بسـتر آن در اوایـل دهـه 2000 فراهـم شـد. ایـن چارچـوب از آن سـال تاکنـون، بسـتر دیـدار و گفتگـو میـان کشـورهای منطقـه بـا سـایر کشـورها را فراهـم کـرده اسـت؛ اولیـن دیدارهـا در قالـب C5+1 بـا ژاپـن و کـره انجـام شـد و در حـال حاضـر ایـن چارچـوب به‌گونه‌ای گسترش‌یافته کـه شـامل مذاکـرات بـا ایالات متحـده در سـال،2015 روسـیه در سـال 2019 و چیـن در سـال 2020 نیـز شـده اسـت. در واقـع، گسـترش فضـای همـکاری، فرصت‌های اقتصـادی جدیـدی را بـرای منطقـه به‌ویژه بـا کشـورهای حـوزه خلیج‌فارس فراهــم کــرده اســت؛ در همیــن راســتا، تقویــت همکاری‌های بین‌منطقه‌ای می‌تواند منجــر بــه گســترش فعالیت‌های اقتصــادی، جــذب سرمایه‌گذاری و رشــد اقتصــادی شــود.

انتهای‌پیام/