زنجیره بلوکی کنسرسیومی و عمومی؛ جزئی از چارچوب کلی فناوری اطلاعات

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی اقتصاد بازرگانی، هرچه از زمان پیدایش زنجیره بلوکی می گذرد خصایص و ویژگی ها آن بیشتر مورد توجه مخاطبان در محیط های آکادمیک، صنعت و فناوری قرار می گیرد. توانایی هایی که زمانی نه چندان دور به عنوان خصایص بالقوه زنجیره بلوکی شناخته می شدند هم اکنون به عنوان مکمل هایی برای بهبود کسب وکار مورد استفاده قرار می گیرند. در سالهای اخیر حسابرسان نیز تلاش کرده اند تا به وسیله توانایی های این ابزار نوآورانه شامل:  ارتقاء شفافیت برای تراکنش ها، خلق دفتر کل تغییرناپذیر و انجام بالقوه حسابرسی به هنگام، روند عملیات های اجرایی را بهبود بخشند. با این حال، برای شناخت دقیق نسبت به فواید حاصل از استفاده این ابزار توسط حسابرسان می بایست آمادگی لازم جهت شناخت زنجیره بلوکی به عنوان بخشی از ساختار فناوری اطلاعات شرکت ها مورد توجه قرار گیرد. در این نوشتار به صورت اجمالی، زنجیره بلوکی اختصاصی و عمومی از دیدگاه کنترل های عمومی فناوری اطلاعات - که در آزمون کنترل های داخلی مورد توجه حسابرسان هستند - معرفی و مورد بررسی قرار می گیرد. همچنین نواحی جدیدی از کنترل های عمومی فناوری اطلاعات برای حسابرسان و نیز نواحی پرریسک که این ابزار قادر به کاهش یا حذف آنهاست، معرفی خواهد شد.

تعریف، طبقه بندی و مزایا

بلاک چین یا همان زنجیره بلوکی این روزها بسیار پربسامد است. در واقع این فناوری نوآورانه که نما و ویترینی از یک مفهوم کلی­تر به نام فناوری دفتر کل توزیع شده است، توانسته خود را به عنوان یکی از ابزارهای نوظهور پرکاربرد معرفی کند. برای نمونه برخی از حوزه­های کسب و کار که ممکن است متأثر از توانایی های این تکنولوژی دچار تغییر و تحول شوند شامل مواردی همچون: هویت دهی و حفظ کنترل بر دارایی­های دیجیتالی، طراحی و پیاده سازی نرم افزارهای قابل توزیع و استفاده از قراردادهای هوشمند، می باشند.

هم اکنون تعاریف زیادی از زنجیره بلوکی موجود بوده و زمانی بیشتر نیاز است تا صاحب نظران دانشگاهی، کسب و کار و فناوری به تعریفی واحد از آن دست یابند. بلاک چین را می توان بر اساس دو ویژگی کلیدی طبقه بندی نمود. از طریق امکان آن برای برقراری دسترسی به استفاده کنندگان جهت مشاهده دفتر کل عمومی و همچنین، آزاد بودن حقوق دسترسی برای همه استفاده کنندگان. که با این روش می توان زنجیره بلوکی را به دو دسته اختصاصی و عمومی یا قابل دسترس و غیر قابل دسترس طبقه بندی کرد.

زنجیره بلوکی کاهش دو هزینه اصلی را برای استفاده کنندگان در پی دارد: اول، هزینه تصدیق درستی تراکنش ها که امکان ثبت آنها بر بستر زنجیره بلوکی فراهم است و دوم، هزینه مربوط به شبکه بندی رایانه ای. خصوصاً در حرفه حسابرسی، زنجیره بلوکی دفتر کل تغییر ناپذیری ارائه نموده و این امکان را فراهم می آورد تا تمامی تراکنش های موجود در آن بصورت به هنگام مورد آزمون قرار گیرند.

دفتر کل توزیع شده با ایجاد بستری برای مشارکت میان کاربران در تأیید و انتشار داده­ها منجر به افزایش شفافیت و نظارت عمومی می شود (لازم به ذکر است که سطح اشتراک داده­ها و شیوه انتشار آنها به منظور حفظ حریم خصوصی و یا جلوگیری از افشای بی مورد می­تواند متفاوت باشد). همچنین، به کار بستن زنجیره بلوکی و سایر زیر ساخت­های مرتبط با آن باعث شده است که برخی از افراد زنجیره بلوکی را به عنوان ابزاری برای بهبود مردم سالاری در جوامع قلمداد کنند.

جایگاه زنجیره بلوکی در حسابرسی و حوزه های نیازمند توجه

سیستم های کاربردی چندمنظوره، انبارهای داده، تهیه کنندگان گزارشات و تأمین کنندگان زیرساختارهای فناوری اطلاعات (زیرسیستم­ها، سیستم های عملیاتی و شبکه) در آینده ای نه چندان دور از تراکنش های ثبت شده در دفتر کل عمومی بهره خواهند جست. اینگونه تراکنش ها نهایتاً منجر به گزارشگری در قالب صورتهای مالی شده و بنابراین، هر یک یا تمامی این سیستم و زیرساختارهای فناوری اطلاعات می توانند به نحوی در عملیات حسابرسی مورد آزمون و استفاده قرار گیرند. استفاده از زنجیره بلوکی این حقیقت که شرکتها نیاز به نظام فناوری اطلاعات قوی دارند را از بین نمی برد. بلکه، به وسیله زنجیره بلوکی کنسرسیومی، این نظام پیچیده تر خواهد شد زیرا حسابرسان ملزم به مدنظر قرار دادن کنترل هایی هستند که هم اکنون در داخل کنسرسیوم وجود دارد و یا آن را احاطه کرده است. از خصوصیات زنجیره بلوکی عمومی، غیرمتمرکز بودن آن و همچنین اعطای دسترسی به تمامی اعضاء می باشد. به عبارت دیگر، تمامی کسانی که به شبکه ارتباطی که زنجیره بلوکی عمومی در آن قرار دارد دسترسی دارند قادر خواهند بود تا به تمامی اطلاعات موجود در زنجیره بلوکی مشاهده نموده و در تولید بلوک ها نقش آفرینی کنند. حال آنکه در زنجیره بلوکی کنسرسیومی دسترسی ها محدود به اعضای کنسرسیوم مربوطه است. در نمونه های کنسرسیوم های موجود می توان به کوارم، هایپر لجر و کردا اشاره نمود. در واقع این نوع از زنجیره بلوکی ها نیمه متمرکز هستند. در حال حاضر کنسرسیوم هایی در صنایع گوناگون همچون نفت، گاز، تکنولوژی، فناوری و غیره تشکیل شده و یا در حال شکل گیری هستند.