به‌گزارش پایگاه خبری تحلیلی اقتصاد بازرگانی؛ شهرها همگام با جهانی شدن و با رشد فناوری اطلاعات و توسعه شبکه‌های ارتباطی درفضایی متشکل ازجریان‌ها به بازیگران اصلی حوزه ارتباط و اقتصاد جهانی تبدیل شده‌اند. تمرکز و همگرایی حوزه‌های مختلف درشهرها نشان دهنده حرکت سریع جهان به سمت شهری شدن و توسعه هرچه بیشتر کلان شهرها و تبدیل آن‌ها به شهرهای جهانی و در نهایت جهان شهرهاست. دراین فضا، شهرها باارتقاء جایگاه اقتصادی، سیاسی، فن‌آوری، فرهنگی و زیر ساختی خود از توان، نفوذ و اعتبار کافی برای اجرای فعالیت‌های دیپلماتیک برخوردار می‌شوند و در راستای فعالیت های خود شکل نوینی از دیپلماسی را نمایان می‌سازند که از آن با عنوان دیپلماسی شهری یاد می‌شود.
بدين ترتيب در جامعه بـين‌المللـي دولـت بـه تدريج جاي خود را به جامعه بشري ملتها مي‌دهد و مفهوم و كاركرد حاكميت تعديل ميشـود ودر پـي آن مفهوم تابعيت كـه نـاظر بـر تكـاليف افـراد در مقابـل دولت‌هاست، جاي خود را به مفهوم شهروندي كه ناظر بر حقوق افراد نسبت بـه دولـتهاسـت، سـپرده است. در چارچوب نظم بين‌المللـي جديـد، كنش‌گران متعــدد و متنــوعي در كنــار دولــت‌هــا نقــش ايفــا مــي‌كننــد؛ نهادهــا و ســازمان‌هاي شهري، شــهرداري و شورای‌های شهر از جمله بازیگران جدیدی هستند كه بـه عنـوان نماينـدة مسـتقيم افكـارعـومي می توانند در بسياري از حوزه‌هـاي اقتصـادي، فرهنگي، هنري، تحقيقـاتي و حتـي سياسـي بـا ديگـر كشورها وارد مذاكرات همه جانبه شوند. بدون ترديـد ورود اين بازيگران جديد در قالب ديپلماسـي شـهري در افزايش مناسبات دو جانبه كشـورهاي مختلـف بـه ويژه كشورهايي كه روابط ملت و دولـت داراي تـنش دارند تاثیرگذار است.
بر اين اساس، شـناخت نقـش‌هـا، كاركردها و بازيگران جديد عرصه ديپلماسـي شـهري در ارائه درکی دقيق و روشن تر از عرصه بـين المللـي به منظور تأمين منابع و تحقـق منـافع ملـي و اهـداف سياست‌خارجي بسيار با اهميت تلقي مي‌شود که این شبكه‌ها فراسوي ساختارهاي ملي حركـت مـي‌كننـد. بنابراين اعضاء يك گروه منطقه‌اي مي‌توانند توانايي و تأثير خود را در بازيگری‌ها و نقش آفرينـي‌هـاي گونـان ارتقـــاء بخشـــند.
با كـــاهش محدوديت‌هاي جريانات فراملي در دوران جهاني شـدن، مقياس روابط بين شـهري وشـبكه‌هـاي شـهري نيز بـه صورت ویژه ارتقاءيافــت و سطح جهانی برخــي شهرها به عنوان حلقه واسط شبكه شهري ملي وجهاني به گونه‌ای بالا رفت که در عمـل به مــهـره‌هاي ملـي تبـديل شـدنـد.
امروزه شهرها در سازمان‌هاي بـين‌المللـي چندجانبـه تمايل به افزايش نفوذ خود در سطح بين‌المللـي دارنـد و در اين مسير از ابزارهـاي قـدرت نـرم كـه توانـايي شكل دادن خواسته‌ها از طريق جذابيت را دارد كمـك مي‌گيرند.
بـدين ترتيـب ابـزار ديپلماسي شهري وراي ديپلماسي سنتي مي‌تواند راه را براي نفوذ شهرها باز نمايد.در چنين شـرايطي شـهرها ومنطقه‌ها بايد بتوانند از طريق شبكه‌ها نقش ويژه خود را در اقتصاد مبتني براطلاعات پيدا كنند.
اساســا كاركردشــبكه ســازي و يــا بعــد مشــاركتی دیپلماسی شهری ناشناخته تر است، زيرا مشاركت بـين‌المللـي به طور معمول هدف روابط خارجی نيسـت بلكـه بيشـتر ابـزاري بـراي دستيابي به اهداف عالي تري از قبيل امنيت ويـا سـود اقتصادي بيشتر است.
با اين حـال درمـورد ديپلماسـي شهري، سازماندهي در سطوح جهاني، منطقه‌اي و قاره‌اي خود هدفي ديپلماتيك است.
توسعه ساختارها، كـه از آن طريق مفاهيم محلي به سطح ملي راه مي‌يابند در جهان پيشرفته امري كاملا متداول است، بر اين اساس بسياري از كشورها انجمن هاي شهري دارند كه منـافع شهرها را در سطح ملي نمايان مي‌سازند و از آن به شدت حمایت مي‌كنند.
به‌طــور كلي به‌نظــر مي‌رسدكه هرچه بيشتر مي‌گذرد شبكه‌هاي بين‌المللـي در مرحله ديپلماتيـك جـايگزين جامعـه بـين المللـي دولت‌ها مي‌شوند،كه شهرها در شكل‌گيري اين پديده نقش اصلي را ايفا مي‌كنند. در این میان مي‌توان به سازمان بین‌المللی مجمع شهرداران آسیایی اشاره کرد که به منظور همگرایی و اتحاد بیشتر شهرهای آسیایی، ارائه برنامه‌های نوین مدیریت شهری و تقویت دیپلماسی شهری موثر اشاره داشت. دبیرخانه دائم این مجمع بین‌المللی در تهران مستقر است که به بیش از یکصد شهر عضو خود خدمات فنی، آموزشی، مهارتی و برنامه‌ریزی شهری ارائه می‌نماید.
حال دولت ایران می‌تواند به حمایت هرچه بیشتر از چنین سازمان‌های غیر انتفاعی-غیر دولتی نسبت به حل مشکلات و موانع ارتباطی خود، زمینِ بازی‌های غیر ممکن را به ممکن تبدیل نماید.
یادداشت اختصاصی- امیرفواد محسنی-دانشجوي دكتري علوم ارتباطات و كارشناس ديپلماسي عمومي
انتهای‌پیام/