به‌گزارش پایگاه خبری تحلیلی اقتصاد بازرگانی، تیمور رحمانی استاد دانشگاه تهران و اقتصاددان در خصوص دلایل وجود تورم در اقتصاد ایران گفت: دلیل پایدار تورم ناترازی های منجر به تداوم رشد بالای نقدینگی است و بخش مهمی از این ناترازی هم مربوط به کسری بودجه آشکار و پنهان دولت است.
وی افزود، به عبارت دیگر، حدود 15 تا 20 درصد از متوسط تورم ایران مرتبط با این عامل است. به صورت مقطعی، عوامل دیگری سبب تشدید تورم می شوند که در دوره های مختلف متفاوت هستند. به طور معمول، کاهش درآمدهای نفتی و محدود شدن امکان کنترل تورم از طریق واردات ارزان یکی از این موارد است.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به تاثیر تحریم گفت: تحریم‌ها نیز هم منجر به کاهش درآمدهای صادراتی شده و هم با پرهزینه کردن واردات امکان واردات جهت کنترل تورم را سلب می‌کند، از مهم ترین عوامل موثر دیگر در جهش‌های تورمی اخیر، سالهای ابتدای دهه 1390 و سالهای 1397 به بعد، بوده است.
وی در ادامه گفت: تشدید انتظارات تورمی که بویژه هنگام تحریم‌ها رخ می دهد(گرچه میتواند در غیاب تحریم هم مطرح باشد)، از جمله عوامل مهم دیگر جهش های موقتی تورمی است.
رحمانی افزود، انباشت ریسک اقتصاد کلان در بخش مالی اقتصاد که نهایتا دولت را ناچار به مداخله برای پوشش آن ریسک می‌نماید و در نتیجه فشار برای رشد نقدینگی از محلی غیر از کسری بودجه دولت را فراهم می‌کند، در جهش تورمی سال 1397 به بعد با اهمیت بوده است.
کنترل تورم از طریق نرخ بهره/نیروهای خلق کننده نقدینگی باید کنترل شوند
این اقتصاددان در پاسخ به سوالی در خصوص روشهای کنترل تورم گفت: به طور معمول، برای کنترل تورم از کنترل کل‌های پولی از قبیل کنترل رشد نقدینگییا از کنترل نرخ بهره استفاده می شود.
وی تاکید کرد، البته شرط توفیق ورای این دو روش آن است که نیروهای منجر به خلق و رشد درونزای نقدینگی در خارج از بانک مرکزی تحت کنترل درآید، چرا که در غیر آن صورت امکان استفاده موثر از کنترل رشد نقدینگی یا کنترل نرخ بهره برای کنترل تورم از بین می رود. مثلا نمی توان در شرایط تشدید کسری بودجه به موفقیت کنترل رشد نقدینگی یا کنترل نرخ بهره برای کنترل تورم اطمینان حاصل کرد.
استفاده بانکهای مرکزی مطرح از نرخ بهره برای کنترل تورم
رحمانی در خصوص روشهای مورد استفاده در کشورهای دنیا برای کنترل تورم گفت: در غالب بانکهای مرکزی مطرح دنیا(چه توسعه یافته و چه در حال توسعه) از کنترل نرخ بهره برای کنترل تورم استفاده می شود.
وی در ادامه افزود، این بدان معنی است که بانک مرکزی بر اساس فشاری که انحراف تورم و تولید از سطح مطلوبشان به رفاه اجتماعی وارد می کنند، نرخ بهره را به گونه ای مدیریت می‌کند که نرخ تورم و تولید از مقدار مطلوبشان انحراف پیدا نکنند.
استاد دانشگاه تهران گفت: در آن صورت، به هنگام تشدید تورم اقدام به افزایش نرخ بهره می شود تا با محدود کردن مخارج کل سبب جلوگیری از تشدید تورم شود و برعکس برای حالت رکود. به همین دلیل است که امروزه هنگام اعلام سیاست پولی بانک مرکزی معمولا گفته می شود که بانک مرکزی نرخ بهره را افزایش یا کاهش داد یا بدون تغییر باقی گذاشت و اشاره ای به کاهش یا افزایش نرخ رشد نقدینگی نمی‌شود.
اجازه کنترل تورم از طریق نرخ سود به دستگاه سیاستگذاری پولی داده شود
رحمانی در پاسخ به سوالی در این خصوص که با توجه به وضعیت فعلی کشور کدام روش را برای کشورمان توصیه می‌کنید، گفت: از آنجا که تجربه دنیا استفاده از نرخ بهره را ابزار موثرتری برای کنترل تورم نشان داده است، توصیه این است که به دستگاه سیاستگذاری پولی اجازه داده شود از طریق مدیریت نرخ سود به کنترل تورم پرداخته شود.
وی افزود، لازم است اشاره شود که سازوکار عملیات بازار باز این امکان را برای کشور فراهم کرده است و صرفا کافی است نظام سیاستگذاری شامل دولت و مجلس و بانک مرکزی اراده کنند آن را بکار گیرند.
این استاد دانشگاه گفت: دلیل اینکه مدیریت نرخ سود ابزار مناسب تری است، به این موضوع برمی گردد که تغییرات نرخ سود برای عاملان اقتصادی به راحتی قابل درک بوده و با سرعت در تصمیمات آنها اثر می گذارد. به عنوان مثل، تقریبا بالای 99 درصد جمعیت هیچ درکی از پایه پولی ندارند، اما مفهوم نرخ سود و اثر عملی آن در تصمیمات خود را به خوبی متوجه می شوند.
وی ادامه داد، در عین حال، سیاستگذار پولی از طریق تغییرات نرخ سودی که او قصد مدیریت آن را دارد، با سرعت و دقت بیشتری می تواند متوجه تحولات اقتصاد شده و در واکنش به آن سیاست خود را تغییر دهد.
رحمانی در آخر گفت: البته علاوه بر مدیریت نرخ سود، اقدامات احتیاطی اقتصاد کلان و بویژه جلوگیری از انباشت ریسک در تخصیص منابع بانکها بسیار بااهمیت و شاید شرط کافی توفیق کنترل تورم باشد. در شرایط کنونی، جلوگیری از خروج سرمایه هم به طور موقتی اجتناب ناپذیر است، گرچه در شرایط معمول خود خروج سرمایه هم باید با نرخ سود کنترل شود.
انتهای‌پیام/